Καλωσήλθατε στο Πανεπιστημιακό Αστεροσκοπείο Αθηνών
Στην αυγή της νέας χιλιετίας, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών απέκτησε το δικό του παράθυρο στο Σύμπαν: ένα αστεροσκοπείο, εγκατεστημένο στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, στην Αθήνα. Στην οροφή του κτηρίου του Τμήματος Φυσικής τοποθετήθηκε ένας θόλος διαμέτρου 5 μέτρων το 1994, ο οποίος από το 1999 στεγάζει το τηλεσκόπιο διαμέτρου 0.4 μέτρων και εστιακού λόγου f/8. Το αστεροσκοπείο, εκτός από το θόλο, περιλαμβάνει μια αίθουσα ελέγχου και ένα μικρό δώμα, το οποίο χρησιμοποιείται για τη διανυκτέρευση των παρατηρητών και κατά καιρούς για επισκέπτες συνεργάτες.
Σύντομο ιστορικό του Πανεπιστημιακού Αστεροσκοπείου Αθηνών
Το τηλεσκόπιο στο Γεροσταθοπούλειο Πανεπιστημιακό Αστεροσκοπείο Αθηνών (UOAO) τοποθετήθηκε τον Μάρτιο του 1999 και ήταν δωρεά του προέδρου της κατασκευαστικής εταιρείας ΔΥΝΑΜΙΚΗ Α.Ε., κ. Λουκά Γεροσταθόπουλου, και η οποία έγινε στη μνήμη της μητέρας του Ασημίνας. Το συνολικό κόστος του τηλεσκοπίου και των συνοδευτικών οργάνων εκτιμήθηκε εκείνη την εποχή περίπου στα $140.000.
Εικόνες από την εγκατάσταση του θόλου των 5 μ βρίσκονται εδώ.
Η τελετή των εγκαινίων του Γεροσταθοπούλειου Πανεπιστημιακού Αστεροσκοπείου Αθηνών έλαβε χώρα την Πέμπτη 13 Ιανουαρίου 2000. Στην τελετή παρευρέθησαν πολλά από τα μέλη του Τμήματος, αστρονόμοι από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και από άλλα ινστιτούτα, φοιτητές και πλήθος επισκεπτών. Ανάμεσα στους ομιλητές παρευρέθησαν ο Αντιπρύτανης Οικονομικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Καθηγ. Γ. Φιλοκύπρου και ο Κοσμήτορας της Σχολής Θετικών Επιστημών Καθηγ. Μ. Δερμιτζάκης. Ο (τότε) πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής Καθηγ. Π. Λασκαρίδης, έκανε μια σύντομη εισαγωγή για την ίδρυση του Πανεπιστημιακού Αστεροσκοπείου και την παρούσα φάση του έργου. Έπειτα, ο (τότε) διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής Καθηγ. Π. Νιάρχος έδωσε ομιλία με τίτλο "Ο ρόλος των μικρών τηλεσκοπίων τον 21ο αιώνα - Το νέο τηλεσκόπιο 0.4 μ του Πανεπιστημίου Αθηνών". Ο δωρητής του τηλεσκοπίου κ. Λ. Γεροσταθόπουλος τιμήθηκε από τον Πρόεδρο του Τμήματος Φυσικής, ο οποίος του απένειμε τιμητική πλακέτα. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η δωρεά αυτή έγινε εφικτή χάρη στις προσπάθειες του Καθηγ. Π. Λασκαρίδη, του οποίου η συνεισφορά στην όλη προσπάθεια ήταν ανεκτίμητη. Ο Καθηγ. Π. Νιάρχος ήταν ο κύριος υπεύθυνος για την εγκατάσταση του τηλεσκοπίου το 1999, καθώς και για την περαιτέρω λειτουργία του, ενώ ήταν ο εμπνευστής των εκδηλώσεων "Βραδιές Κοινού - Αστρονομία για όλους" οι οποίες εξακολουθούν να πραγματοποιούνται σε μηνιαία βάση από το 2000. Μετά τη λήξη της τελετής, έγινε βράβευση σε τρεις φοιτητές, που έλαβαν το μεγαλύτερο βαθμό στην Αστροφυσική το 1999. Η τελετή συνοδεύτηκε με μια μικρή δεξίωση και ξενάγηση στους χώρους του νέου τηλεσκοπίου.
Εικόνες από την τελετή εγκαινίων του αστεροσκοπείου βρίσκονται εδώ.
Η πρώτη παρατήρηση με το τηλεσκόπιο πραγματοποιήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 1999, ενώ οι πρώτες ερευνητικές παρατηρήσεις ακολούθησαν από τις πρώτες κιόλας μέρες της λειτουργίας του, με τις προσπάθειες του Καθηγ. Παναγιώτη Νιάρχου και του Δρ. Κοσμά Γαζέα. Από τότε, έχουν παρατηρηθεί ερευνητικά εκατοντάδες στόχοι στον ουρανό, καθώς λαμβάνονται φωτομετρικές και φασματοσκοπικές μετρήσεις σε καθημερινή σχεδόν βάση μέχρι και σήμερα. Παράλληλα με την έρευνα, οι βραδιές κοινού, οι αστρονομικές εκδηλώσεις και οι επισκέψεις σχολείων πραγματοποιούνται κάθε μήνα στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Αθηνών, προσφέροντας την ευκαιρία στο κοινό να κάνουν οφθαλμοσκοπικές παρατηρήσεις του ουρανού μέσα από ένα σύγχρονο επιστημονικό όργανο.
Από την αρχή της λειτουργίας του Πανεπιστημιακού Αστεροσκοπείου μέχρι σήμερα, έχουν διατελέσει διευθυντές οι κάτωθι:
